Een duurzaam voedselsysteem vergt nieuwe zakenmodellen: denk aan de opkomst van apps waarmee consumenten rechtstreeks bij de lokale boer kunnen bestellen. Traditionele foodretailers zullen hun inkoopstrategie moeten bijsturen.
Lokale consumptie
Een boeiende evolutie in de voedingssector is de doorbraak van nieuwe concepten die de klassieke supermarkt uitdagen. “Aan de voorkant zie je de opkomst van nieuwe gedigitaliseerde zakenmodellen, zoals quick commerce en pure players, die klanten beginnen weg te snoepen van de traditionele foodretailers. Aan de achterzijde zie je dat spelers die meer stroomopwaarts in de keten zitten, de rol van retail beginnen over te nemen en zelf een ecosysteem proberen op te bouwen”, zegt Sean Lestiboudois, die deel uitmaakt van het Future of Food-team bij Deloitte.
“We zagen de afgelopen jaren een sterke trend richting lokale consumptie: denk aan korteketeninitiatieven als Boeren en Buren of het Nederlandse Boerschappen, een coöperatieve die maaltijdboxen levert aan huis – een beetje à la HelloFresh, maar dan met producten van lokale boeren.”
Platformmodel
Lestiboudois verwijst ook naar de Nederlandse landbouwcoöperatie Agrifirm, die als leverancier van grondstoffen aan boeren helemaal aan het begin van de keten staat, maar die nu zelf ook retailconcepten ontwikkelt. De groep ziet kansen, omdat zij die lokale boer goed kennen en mee controle hebben over de milieuaspecten in de bevoorradingsketen.
“Ze gebruiken het e-commerce platformmodel om lokale boeren met lokale consumenten in contact te brengen. Dat werkt via een eenvoudige bestel-app, vergelijkbaar met die van Picnic of Albert Heijn. Zo kan je als consument op een ongelooflijk transparante manier exact weten waar je eten vandaan komt. Je kan zelfs via Whatsapp rechtstreeks met de boer communiceren. Dat zijn dingen die traditionele retailers minder makkelijk kunnen lanceren.”
Wetgevende druk
De belangstelling voor biologisch en lokaal beleeft na een sterke groei tijdens de coronajaren nu wel een sterke terugval, onder andere door de inflatie. Is dat slechts een incident en zal de trend zich op langere termijn doorzetten?
“Ik denk dat dit niet gaat verdwijnen. Het gaat namelijk niet enkel over consumentengedrag, maar ook over wetgevende druk. De Europese richtlijn over duurzaamheidsrapportage (Corporate Sustainability Reporting Directive of CSRD, nvdr) verplicht grotere bedrijven om vanaf boekjaar 2023 te rapporteren over de milieu-impact in hun volledige keten – dus niet enkel in hun eigen domein. Veel bedrijven zijn daar nog niet klaar voor, maar het komt wel op hen af. Daarnaast heb je het ‘Fit for 55’ initiatief van de Europese Commissie met als doelstelling om tegen 2030 de uitstoot van broeikasgassen met 55% te verminderen.”
Samen oplossingen bedenken
Veel supermarktketens hebben nog een traditionele inkoopstrategie: het gaat steeds over kostenmanagement, maar ze worden ook steeds veeleisender op het vlak van duurzaamheid. Het slachtoffer is de boer, die maar weinig gecompenseerd wordt voor z’n duurzame inspanningen. Hoe valt dat op te lossen?
“We moeten naar een waardeketenstrategie, waarbij partners de bevoorradingsketen als één geheel zien, en samen oplossingen bedenken. De consument blijft kostenbewust, je moet dus oplossingen zoeken die duurzamer zijn maar de kost niet significant verhogen. Er is best wat laaghangend fruit, om zonder gigantische investeringen de koolstofvoetafdruk naar beneden te brengen. Maar daar is wel samenwerking voor nodig doorheen de waardeketen, waarbij alle partijen aangeven dat ze bereid zijn om samen te werken, om data te delen en ook om de financiële voordelen onder elkaar te verdelen.”
Afspraak op 9 juni
Benieuwd naar het potentieel van nieuwe zakenmodellen in het voedselsysteem? Sean Lestiboudois van Deloitte spreekt op het RetailDetail Food Congress, dat op 9 juni plaatsvindt in Antwerpen. Ook op het podium die dag: sprekers van Delhaize, Coca-Cola, Nestlé, Kriket, Pieter Pot, Gorillas, VLAM en Mosa Meat. Een niet te missen event voor foodprofessionals! Tickets bestellen kan via de knop hieronder.
