De ‘transition twenties’ laten zich ook in 2023 voelen, stelt RetailDetail-oprichter Jorg Snoeck. Belangrijke megatrends komen samen en zetten de hele wereld voor een reeks ongeziene uitdagingen. Help je retail en FMCG toch mee winnen in 2023?
Trend 1: Re-source
In november 2022 is de acht miljardste mens op deze aardbol geboren. Dat is niet alleen een symbolische mijlpaal: de druk die de groeiende wereldbevolking op onze Aarde uitoefent is de eerste megatrend en meteen de meest massieve uitdaging. In nog geen vijftig jaar tijd is de wereldbevolking verdubbeld, en er komt voorlopig geen einde aan de groei. Pas rond 2080 zal de wereldbevolking naar verwachting zijn piek bereiken (met ongeveer elf miljard mensen), om daarna af te vlakken of mogelijk zelfs te dalen.
Tegen dan zal de wereld er echter helemaal anders uitzien. Het overwicht verschuift langzaam maar zeker naar India en de Afrikaanse landen. Een derde van alle mensen leeft nu al in China of India. Die sterke Chinese opmars vertaalt zich in een erg actieve expansiestrategie: onder andere door de oude Zijderoute nieuw leven in te blazen met het ‘Belt and Road Initative’ zoekt China naar grondstoffen, voeding en zelfs werkkrachten in andere werelddelen om zijn enorme bevolking te ondersteunen.
Toch moet Xi Jinping zich ook over andere dingen zorgen beginnen maken, want China zit met een probleem: dit jaar raakt het de titel van meest bevolkte land kwijt aan India, omdat de Chinese bevolking vergrijst en gaat krimpen. India zal zijn bevolking daarentegen naar verwachting met een kwart miljard zien groeien tegen 2060. En dan hebben we het nog niet over Afrika gehad: daar zou de bevolking quasi verdubbelen tegen 2050, met steden van liefst meer dan tachtig miljoen inwoners. Meteen is duidelijk waarom China zo zijn best doet om Afrika in te palmen: de wereldbevolking verschuift naar het Zuiden.
Een groot probleem is dat we al die monden niet kunnen voeden, zeker niet als de klimaatverandering ook nog eens landbouwgebieden afpakt, zorgt voor misoogsten en rampen veroorzaakt. Ook andere grondstoffen, zoals metalen, energie en water, komen onder druk door de groeiende wereldbevolking. Schaarste zorgt voor prijsstijgingen, honger en sociale onrust. Onderschat bijvoorbeeld de rol niet die grondstoffen spelen in de oorlog in Oekraïne. Behalve gas als inzet, is Oekraïne de op drie na grootste graanexporteur ter wereld en ‘s werelds derde leverancier van maïs (17% van alle bevoorrading).
Trend 2: Re-balance
Hoe ziet die groeiende wereldbevolking eruit? In toenemende mate stedelijk, grijs en alleenstaand. Wereldwijd zullen 65-plussers tegen 2060 ongeveer een kwart van de totale bevolking uitmaken, het aantal 85-plussers zal meer dan verdrievoudigen. Dankzij de ontwikkelingen in de wetenschap en gezondheidszorg zullen er zelfs tien keer meer honderdjarigen zijn dan nu het geval is. Grotendeels door die vergrijzing bestaat vandaag al bijna een derde van alle huishoudens in Europa uit slechts één persoon. In de meerderheid van de huishoudens zijn geen kinderen. Vooral vrouwen komen op latere leeftijd vaak alleen te staan.
Tegen 2050 woont zowat 70% van de wereldbevolking in een stad. In de Europese Unie wordt dat zelfs meer dan 80%. In Azië gaat het nog sneller: elke week komen er in Aziatische steden bijna een miljoen nieuwe mensen bij. Zo heeft de verstedelijking van de wereld zich in een generatie tijd doorgezet: vandaag zijn er meer dan dertig megametropolen met meer dan tien miljoen inwoners. Die verstedelijking zet natuurlijk druk op hoe we leven, consumeren en produceren.
Naast verstedelijking en vergrijzing beleven we ook een culturele demografische verschuiving. Dankzij de migratiestromen blijft de Europese bevolking nog vrij stabiel, want zonder hen zou de bevolking krimpen. Sinds 2012 overtreft het aantal sterfgevallen namelijk jaarlijks het geboortecijfer. Over twintig jaar heeft wellicht één op de drie inwoners van Duitsland buitenlandse wortels, in grote steden zelfs tot 70% van de bevolking. Duitsland heeft tot 2060 dan ook zowat 400.000 migranten per jaar nodig om te voorkomen dat de economie krimpt.
Trend 3: Re-connect
De demografische verschuivingen en wereldwijde onzekerheid tonen aan dat we echt in het tijdperk van personalisatie leven. Standaardisatie is passé, maar om die enorme diversiteit bij te houden, worden data onmisbaar. Data-analyse moet als elektriciteit zijn, argumenteert PSFK: veerkrachtige retailers beschouwen data als een essentiële nutsvoorziening, die altijd en overal beschikbaar is.
Data en artificiële intelligentie bleken tijdens de coronapandemie inderdaad dé reddingsboeien te zijn. Zonder uitzondering hebben de retailers en merken die 2020 het best doorstonden data als hartslag. Het zijn bedrijven met een goed zicht op hun voorraden en logistiek, zodat ze bestellingen en voorraden in enkele dagen tijd konden herschikken of omgooien.
Wel is het gevolg van al die data dat de grootste retailers geen pure retailers meer zijn: het worden enorme, allesomvattende ecosystemen. Ze willen op elk domein van het leven van de consument aanwezig zijn: denk maar aan Amazon en Alibaba, die voor medicijnen, krediet, voeding, films, games en nog veel meer zorgen. Door zo aanwezig te zijn in ieders leven vangen ze consumenten in een net waar ze bijna niet meer uitkomen. Op kleinere schaal worden ook spelers als Colruyt Group zo’n ecosysteem: wat begon met enkel supermarkten, is vandaag een netwerk met gezondheidszorg (Newpharma), mode (ZEB), tankstations (Dats24), technologie (Smartwithfood) en veel meer. Van jong (Dreambaby) tot oud, van arm tot rijk (Cru); Colruyt heeft er iets voor.
Vanzelf komen er dan diensten bij. Het gaat retailers niet meer om producten verkopen, maar om “oplossingen” aanbieden: de oude scheidingslijnen tussen producten en diensten verdwijnen, in de plaats komt één groot speelveld waarin de twee moeiteloos worden gecombineerd. Denk maar aan maaltijdboxen zoals Smartmat (om bij het Colruyt-voorbeeld te blijven) en andere abonnementsmodellen. In 2023 en daarna zal de ‘servitisering’ zijn opgang verderzetten, met de nieuwe consument (grijs, stedelijk en divers) en de uitdagingen van onze planeet als belangrijke inzetten.
Help je retail en FMCG winnen in 2023? Ons nieuwe boek The Future of Shopping: Re-set Re-made Re-tail, met al deze megatrends en meer, is genomineerd als Marketing Book of the Year 2022 door BAM. Stem mee en help de sector aan een welverdiende overwinning!
