Dankzij Ingvar Kamprad kennen we meubelen in een platte doos en beleven we uren ‘puzzelplezier’ aan een kast. De uitvinder van zelfbouwmeubelen en oprichter van woonketen IKEA is in Zweden overleden op 91-jarige leeftijd.
Gierigheid verheven tot kunst
Ingvar Kamprad opende al op 17-jarige leeftijd zijn eerste meubelwinkel. Daar zou hij op het idee zijn gekomen om meubelen in platte dozen te verpakken, nadat hij een medewerker de poten van een tafel zag afdraaien om het meubelstuk in een auto te passen. Of zo gaat het verhaal toch, want de platte dozen kwamen er wellicht vooral om transportkosten te drukken.
Kamprad verhief gierigheid immers tot een kunst. De Zweed die zijn eigen naam gaf aan zijn IKEA-concept – het letterwoord staat voor Ingvar Kamprad en de boerderij Elmtaryd waar hij opgroeide in het dorp Agunnaryd – ging prat op zijn zuinige levensstijl: in een interview in 2016 verklaarde de multimiljardair nog trots alleen gekleed te gaan in tweedehandsspullen van rommelmarkten.
De ondernemer, die zich pas in 2013 op 87-jarige leeftijd uit de raad van bestuur van zijn bedrijf terugtrok, vloog ook altijd in economy class en stond bekend om zijn oude Volvo. Zuinigheid was volgens hem eigen aan mensen van zijn geboorteregio Småland in Zweden, waar hij is blijven wonen en zondag ook thuis overleed.
Op dat lokale ethos werd het IKEA-imperium gebouwd, met eenvoud en lage prijzen als kernwaarden. De keten ging van start in 1943 en heeft 389 woonwinkels in 49 landen. In 2016 was IKEA goed voor een omzet van 36,4 miljard euro en bijna 200.000 medewerkers. Ingvar Kamprad was de achtste rijkste persoon ter wereld, volgens Bloomberg, met een geschatte nettowaarde van een slordige 47 miljard euro.
Opspraak rond nazisme en belastingen
Kamprad is zondag omringd door zijn familie en naasten na een korte ziekte thuis overleden, laat de woonwinkelketen weten in een persbericht. In reacties wordt de zakenman onder meer de grootste Zweedse ondernemer ooit genoemd en de Zweedse minister van Buitenlandse Zaken Margot Wallstrom tweette dat hij het land op de wereldkaart heeft gezet.
Nochtans kwam Kamprad ook in opspraak, persoonlijk omdat hij tijdens de Tweede Wereldoorlog actief lid was van twee Zweedse nazistische en extreemrechtse organisaties en bedrijfsmatig omdat IKEA nog vorig jaar beticht werd van belastingontduiking. De Europese Commissie lanceerde toen een onderzoek nadat de Europese groene partij IKEA ervan beschuldigde tot een miljard euro aan belastingen te hebben ontlopen tussen 2009 en 2014. Het bedrijf is officieel ondergebracht in een Nederlandse holdingmaatschappij, die tot op heden in handen is van de familie Kamprad.
