Snelle opkomst gemakswinkels
Dit verontrustende beeld schetst vastgoedbureau CBRE in een nieuw rapport naar aanleiding van de daling van het gecombineerde marktaandeel van de top 4 retailers sinds 2011 met 2,8 procentpunt. Reden voor paniek? Is de grote supermarkt dood? Geenszins, stelt CBRE: “Ambitieuze overheidsplannen voor de ontwikkeling van nieuwe steden en woonwijken, zal de vraag naar winkelruimte verder stimuleren.”
CBRE wil als adviseur en investeerder in commercieel vastgoed een genuanceerd beeld schetsen van de positie van de vier grootste foodretailers Tesco, Asda, Sainsbury’s en Morrisons. Natuurlijk heeft die top-4 te lijden onder de snelle groei van de discounters die sinds 1998 hun winkelportfolio meer dan verdrievoudigd hebben, maar er spelen ook andere factoren een rol, zo benadrukt CBRE.
Een daarvan is de snelle opkomst van gemakswinkels: sinds wetgeving uit 1996 de detailhandelsstructuur in de centra van dorpen en steden moest beschermen, hebben de vier grote retailers – met name Tesco en Sainsbury’s – zich op de ontwikkeling van het gemaksformat gestort. Daardoor kreeg het openen van grote wijksupermarkten aanvankelijk minder aandacht van de top-4.
Concurrentie uit eigen huis
Dit hebben de vier grote retailers overigens weer goedgemaakt door in het decennium tot 2008 de bulk van de vrijgekomen winkelmeters in te vullen, nadat formules als Somerfield, KwikSave, Safeway en Netto van de Britse markt waren verdwenen. Vandaar dat hun gezamenlijke marktaandeel in die jaren groeide van 58,7 procent in 1998 tot 81,4 procent in 2008.
Een deel van die immense groei leveren de supermarktreuzen sinds 2011 weer in, en dat heeft meerdere oorzaken: de opkomst van discounters (niet alleen Aldi en Lidl, maar ook de ‘pound stores’ die met name in non-food en kruidenierswaren veel omzetgroei boeken), maar ook het succes van hoog gepositioneerde formules als Waitrose en – niet in het minst – ook de eigen strategie. Door de enorm opgevoerde aantallen gemakswinkels hebben de grote supermarktretailers hun eigen kernactiviteit concurrentie aangedaan, zo stelt CBRE.
Veranderend shoppergedrag
Niet dat consumenten de grote supermarkten met hun ruime keuze inruilen voor een complete shoppingtrip bij gemakswinkels, maar het gaat om het effect van het fijnmazige netwerk van kleine winkels – zowel gemakswinkels als kleine discountstores – op het shoppergedrag, aldus het rapport. Klanten zijn gewend geraakt om in meerdere winkels boodschappen te doen. Daarbij letten ze scherp op aanbiedingen waarvoor ze best willen omrijden.
Dit kannibaliseert op de wekelijkse boodschappen, concludeert CBRE. Het is een observatie die sterk lijkt op de uitspraak van Waitrose-chef Mark Price, die onlangs beweerde dat het doen van de weekboodschappen een uitstervend fenomeen is in Groot-Brittannië. Price trekt echter een geheel andere conclusie dan CBRE: waar Price onomwonden stelt dat de wijksupermarkten van de top 4 retailers volstrekt verouderd zijn, spreekt CBRE zijn volste vertrouwen uit in de toekomstbestendigheid van deze grote formats.
‘Online niet overdrijven’
“De gouden tijd van de grote one-stop-shopping winkel mag dan wel voorbij zijn, maar je moet de effecten van de veranderingen in de foodretail niet overschatten”, aldus het rapport. “Superstores blijven de bulk van de huishoudelijke levensmiddelenaankopen verzorgen. Dat zal nog vele jaren zo blijven, tenzij de huishoudens ophouden met eten.”
Daar sluit Justin King, oud-topman van Sainsbury’s zich bij aan: King waarschuwde gisteren voor een overdrijving van de invloed van online op de levensmiddelenretail. “Het zou maar zo kunnen zijn dat consumenten het best wel leuk vinden om in fysieke winkels hun dagelijkse boodschappen te doen”, aldus King.
500 nieuwe superstores in de pijplijn
Het rotsvaste geloof van CBRE in de grote supermarkt zal niet zonder een eigenbelang zijn, want de vastgoedonderneming zal zeker een belang hebben in de ruim 500 ontwikkelingsprojecten voor supermarkten met verkoopmetrages vanaf 4500 m² die nu nog in de pijplijn zitten.
Hoewel de moeilijke marktomstandigheden veel projecten hebben vertraagd, gaat CBRE ervan uit dat de meeste van die geplande superstores uiteindelijk realiteit zullen worden. Wijzend op allerlei projecten om de infrastructuur te verbeteren en nieuwbouwwoningen te ontwikkelen, stellen de auteurs van het rapport dat dit een boost zal geven aan de vraag naar nieuwe supermarkten. Zeker in de meer welvarende regio’s van zuidelijk Engeland, ofwel de regio waarin Waitrose traditioneel sterk is vertegenwoordigd.
Klik hier om het rapport van CBRE te downloaden.
