De streepjescode maakt straks plaats voor een nieuwe generatie codes. Retailers en fabrikanten van consumentenproducten hebben nog enkele jaren om zich voor te bereiden, maar de eerste QR-codes verschijnen intussen al op verpakkingen.
Consumentenbetrokkenheid
In juni van dit jaar vierde de streepjescode haar vijftigste verjaardag, maar de pensioengerechtigde leeftijd zal die niet halen. Enkele jaren geleden heeft de industrie immers wereldwijd beslist om ze te vervangen door een nieuwe generatie tweedimensionale codes: de GS1 QR-code of de datamatrix. Die laatste wordt al gebruikt voor geneesmiddelen op voorschrift.
Waarom merken en retailers deze stap willen zetten? Omdat die QR-code heel wat voordelen biedt, zegt CEO Jan Somers van standaardiseringsorganisatie GS1. “Consumentenbetrokkenheid is de belangrijkste meerwaarde. De code wordt gewoon gescand aan de kassa, maar consumenten kunnen ze zelf ook scannen met hun smartphone – een speciale app is niet nodig – om toegang te krijgen tot een schat aan informatie over het product, allergenen, digitaal productpaspoort, coupons, verpakkingsdata enzovoort.”
Eerste toepassingen
Een enkele QR-code die linkt naar webadressen met uiteenlopende gegevens: dat betekent meer informatie op minder ruimte. De nieuwe generatie codes is bovendien nauwkeuriger – ook wanneer ze beschadigd zijn, blijven ze leesbaar – en ze zijn scanbaar vanuit een bredere hoek en vanop een grotere afstand.
De eerste toepassingen zijn vandaag al zichtbaar: bij Delhaize zie je de datamatrix al op vlees. Producenten van wijnen en sterke dranken moeten voortaan ook hun voedingsinformatie kenbaar maken: ofwel op het etiket, ofwel aan de hand van een digitale drager. Filliers doet dat bij ons als eerste. Doe-het-zelfproducent Varo gebruikt de nieuwe generatie codes al om meer achtergrond over het product mee te geven en doe-het-zelfketen Hubo kan deze code al aan de kassa scannen.
Traceerbaarheid
Waar zal die GS1 QR-code zoal voor dienen? “Een trend die ik zie is dat overheden zich afvragen wie er achter de producten zit”, zegt Somers. “Wie brengt dit product op de markt, voldoet het aan onze wetten? Ook marktplaatsen willen kunnen controleren of hun verkooppartners hun producten wel mogen verkopen. De problemen met de Chinese websites zijn bekend. Hebben ze een CE-certificaat voor speelgoed? Met de QR-code hoeft de douane maar te scannen. Met zogenaamde “verifiable credentials” achter de code kan men dat snel aftoetsen aan een centrale database.”
Zo wordt end-to-end traceerbaarheid een feit: van welke boer komt je koffie? “Kijk naar de Europese ontbossingswetgeving. Retailers en fabrikanten moeten kunnen bewijzen dat hun product niet heeft bijgedragen tot ontbossing en moeten dus toegang hebben tot die informatie. Samengevat: er gaat een heel nieuwe wereld open, met betere garanties over veiligheid, gezondheid, namaak… Een bijkomend voordeel voor de retail is ook de operationele en logistieke efficiëntie.”
“Huwelijk tussen barcode en internet”
De datamatrix en de QR-code doen inhoudelijk hetzelfde. “Fabrikanten mogen kiezen welke ze op de verpakking zetten, maar de meeste bedrijven opteren voor de GS1 QR-code om de heel eenvoudige reden dat die onmiddellijk toegankelijk is voor de consument.”
“Dit is het huwelijk tussen de barcode en het internet. Het is geen complexe technologie. We hebben hierover al goed gecommuniceerd met de grote retailers. Ik lanceer graag een oproep naar de merken: maak er werk van. Ben je actief in ‘near-food’ of ‘non-food’, dan loop je het risico dat het digitaal productpaspoort er snel aankomt. Men kijkt naar detergenten, speelgoed, textiel, meubelen… Dat zijn grote sectoren. Er is ook de Europese regelgeving rond verpakkingsafval. Het wordt tijd om de consument rechtstreeks toegang te geven tot die informatie.”
