Offline non-food kleurt bloedrood
De Nederlandse economie heeft te lijden onder structurele conjuncturele zwakte: dat betekent een krimpende economie in 2012 en een somber perspectief voor dit jaar. Daarmee presteert Nederland slechter dan de ons omringende landen, constateert Joop Wijn, bestuurslid van ABN Amro.
Consumenten houden massaal de hand op de knip en de combinatie met een groeiend aanbod van online, vooralsnog met name in non-food, maken veel detailhandelssectoren tot verdringingsmarkten die bloedrood kleuren door felle concurrentie en afnemende bestedingen.
Een onhoudbaar verdienmodel
Zo is de autoretail volgens het rapport “…een branche met een onhoudbaar verdienmodel”, want alle omzetbronnen – nieuwe en gebruikte auto’s, accessoires, onderhoud en reparatie – staan onder druk. Er is veel concurrentie door een grote overcapaciteit: de enige remedie is dan ook een forse krimp van het aantal showrooms, zodat de overblijvers wel een rendabele bedrijfsvoering kunnen doen. Als ze beter gebruik maken van hun klantgegevens, want dat is niet op peil volgens de onderzoekers.
Zo’n shake out is echter niet eenvoudig, omdat het slechte tijden zijn voor de verkoop van bedrijfsonroerend goed. Die showrooms hangen dus als een molensteen om de nek van bedrijven. Als bestemmingsplannen het toestaan, biedt dit wel kansen voor andere retail: zo heeft Aldi al vaker winkels in voormalig garagepanden geopend. Soms tot verrassing van andere retailers, soms ook – zoals hier in België – aangekondigd.
Online is blinde vlek DHZ-retailers
Zo mogelijk nog slechter gaat het in de doe-het-zelfsector: daar is de omzet in 2012 met 10,8 procent gedaald – en dat na vier eerdere opeenvolgende jaren van omzetverlies. De doe-het-zelf heeft een dubbel probleem, zo analyseert ABN Amro: de sector lijdt onder de slechte huizenmarkt en de doe-het-zelfretailers hebben te maken met de reguliere problematiek waarin retailmarkten zich bevinden: felle concurrentie met name van online.
Naast meer aandacht voor de margerijkere decoratieve assortimenten, zijn fysieke ketens eindelijk aan de slag gegaan met online. “Tot voor kort was dat een blinde vlek”, zo constateert het rapport. “Vraag is, of dit niet too little, too late is, gezien de interesse in dit segment van gevestigde e-tailers zoals Coolblue en bol.com. Bouwmarkten hebben een achterstand, maar kunnen zich onderscheiden door hun brede assortiment en het geven van advies.”
Alleen herstel huizenmarkt kan DHZ redden
Structureel herstel voor de doe-het-zelfsector komt volgens het rapport alleen als de huizenmarkt weer aantrekt. Dat geldt ook voor de woonzaken, die met een omzetval van 9,3 procent in 2012 voor het zesde jaar op rij aan omzet moesten inleveren. Sinds 2008, toen de hypothekencrisis zich als een olievlek verspreidde, hebben woonzaken een kwart van hun omzet ingeleverd.
Hoewel veel consumenten zich online oriënteren, gebeuren veel aankopen van meubels en woonaccessoires nog steeds in de winkel. Dat is het houvast voor woonretailers in een krimpende markt: de fysieke winkel blijft belangrijk, maar ABN Amro benadrukt dat een professionele webshop essentieel is, zeker met extra online dienstverlening zoals advies en hulpmiddelen om de aankoop beter te plannen.
Internet, de crisis en het weer nekken de moderetail
De moderetail kent ook in 2013 een dramatische ontwikkeling. Met name door het slechte weer, constateerde GfK eerder deze week. De invloed van het slechte weer komt bovenop de afnemende koopkracht en de concurrentie van online die veel moderetailers al enkele jaren parten spelen. Met name fysieke retailers noteerden in 2012 een omzetdaling van 2,8 procent, twee keer zo snel als de -1,4% van 2011.
Online kleding daarentegen noteert dubbelcijferige omzetgroei door toetreding van buitenlandse spelers (het Zalando-effect) en doordat fabrikanten zich meer zijn gaan toeleggen op directe online verkoop aan consumenten. De bekende bottleneck is hier echter het winstgevend maken van een peperduur business model.
Prijs- en margedruk zal de modebranche parten blijven spelen. Voor de modebranche is persoonlijke service een belangrijk pluspunt, zeker bij de duurdere merken. Dit is volgens de auteurs van het rapport veel belangrijker dan prijs, waarover de digitale consument al uitvoerig is geïnformeerd.
Drogisterijen en supermarkten
Traditionele retailsectoren die hun omzet wél wisten te groeien zijn drogisterijen (+2,5 procent) en supermarkten (+3 procent). Beiden hebben gemeenschappelijk dat een aanzienlijk deel van de omzetgroei is te verklaren uit prijsstijgingen: bij drogisterijen 2,4 procent en bij supermarkten 2,2 procent. Een andere overeenkomst is, dat ze relatief conjunctuurongevoelige producten voor dagelijks gebruik verkopen.
Doordat de consument uiterst prijsbewust is, profiteren drogisterijen van omzet die wegvloeit van duurdere speciaalzaken. Aan de andere kant verliezen ze echter ook omzet aan supermarkten. Huismerken worden steeds belangrijker voor de exploitatie van drogisterijen. Bovendien hebben drogisterijen – net zoals in andere retailsectoren het geval is – baat bij de adviesfunctie waarmee ze toegevoegde waarde bieden aan klanten.
Supermarkten falen in onderscheidend vermogen
Huismerken blijven ook aan belang winnen bij supermarkten. ABN Amro constateert dat het aantal transacties weliswaar toeneemt, maar dat het gemiddelde bonbedrag afneemt. “De consument kiest eerder voor aanbiedingen of de goedkopere alternatieven voor A-merken”, stelt het rapport. “De nadruk blijft steeds maar liggen op prijsconcurrentie en –acties, in plaats van op service en onderscheidend vermogen.”
Voor 2013 verwacht de bank dan ook doorgaande druk op prijzen en marges. Over online food rept het rapport nauwelijks, behalve dan: “Verschillende ketens hebben inmiddels ook ‘pick-up points’ geopend, waar klanten online bestelde boodschappen kunnen ophalen. Een trend die ook in 2013 zal doorzetten.” Online is nog steeds slechts een “oriëntatie-kanaal, om te helpen bepalen wat er ’s avonds op tafel komt.”
Online retail groeit ietsje minder
Het rapport zet online in het algemeen in perspectief, want alle berichten over de opmars van online ten spijt, is retail vooral fysiek. “Zelfs na de forse groei van de afgelopen jaren, met 134 procent tussen 2008 en 2012, beslaat het online aandeel in de totale retail nog steeds slechts 5,6 procent“, meldt het rapport. In 2012 kwam de totale online omzet uit op 4,97 miljard euro, een toename van 18 procent ten opzichte van 2011. In 2007 groeide de online omzet nog met 38 procent ten opzichte van het jaar ervoor.
“Het lijkt erop dat de economische crisis ook invloed begint te krijgen op de online retail, ondanks de nog steeds stevige groeicijfers”, aldus het rapport. “De gemiddelde besteding per bestelling daalde in de afgelopen twee jaar van 119 euro in 2010 tot 111 euro in 2012.”
Als retailers massaal het advies in het ABN Amro-rapport ter harte nemen en flink inzetten op online en multichannel, zal echter aan deze afvlakking ook een einde komen. Vandaar ook de veilige conclusie dat “online nog voldoende opwaarts potentieel heeft.”
Het gehele rapport Visie op Retail 2013 kan u downloaden op de site van ABN-Amro.
